2. Tạo môi trường chất lượng cao bằng UDL

Hãy xem những bậc thang này. Lưu ý có nhiều cách khác nhau để lên xuống các bậc thang này. Có các đường dốc dành cho người sử dụng xe lăn, kéo vali, hoặc đẩy xe nôi. Ngoài ra còn có lan can dành cho những người muốn dùng hoặc cần sự vững chắc khi bước lên xuống.
Với thiết kế này, mọi người, dù di chuyển bằng cách nào, đều có thể ra vào tòa nhà bằng cửa chính. Đây là một ví dụ tuyệt vời về Thiết kế đa năng cho học tập, hay UDL.
Thiết kế đa năng cho học tập (UDL) là loại bỏ các rào cản và hỗ trợ việc tiếp cận cho tất cả mọi người trong nhiều hoạt động.
Nếu bạn đã từng dùng chỗ qua đường mà có cả đèn báo hiệu chỉ dẫn bạn đi hoặc dừng lại, và tiếng bíp để báo rằng tín hiệu được đi sắp chuyển sang hình bàn tay màu đỏ, hoặc thậm chí có băng ghi âm nói là “dừng lại” hoặc “đi” thì nghĩa là bạn đã trải nghiệm một ví dụ khác về UDL. Những người có thị lực kém hoặc bị mù, có thể biết khi nào an toàn để qua đường và khi nào không an toàn để làm vậy.
Có quá nhiều ví dụ về UDL trong môi trường của chúng ta! Tay nắm cửa như thế này giúp mọi người dễ mở cửa hơn so với tay nắm tròn. Chiếc điều khiển từ xa như thế này giúp mọi người dễ sử dụng hơn nhiều so với chiếc điều khiển từ xa có nhiều nút bấm phức tạp. Và chiếc bàn dã ngoại như thế này cho phép người sử dụng xe lăn hoặc xe nôi đẩy lên và tham gia cùng những người khác tại bàn.
Bây giờ hãy quan sát xung quanh bạn—bạn có thấy thứ gì có vẻ như được thiết kế để loại bỏ rào cản và giúp tiếp cận dễ hơn không?
Video này nói về cách ta có thể sử dụng Thiết kế đa năng cho học tập để giảm thiểu rào cản và tăng tiếp cận cho tất cả mọi người. Chúng ta sẽ xem xét ví dụ về Isabella, một trẻ mẫu giáo 4 tuổi mắc hội chứng Down, và cách các giáo viên sử dụng Thiết kế đa năng cho học tập để giúp cô bé tham gia hoạt động trong giờ sinh hoạt nhóm và giờ ra chơi.
Hãy cùng bắt đầu nào.
Trước hết, UDL không chỉ dành cho học viên bị khuyết tật! Khi các hoạt động và môi trường được thiết kế bằng UDL, nhiều người có thể tham gia hơn.
Hãy cùng xem một vài ví dụ về UDL đang hoạt động. Isabella, 4 tuổi, mắc hội chứng Down, vừa mới nhập học một chương trình mẫu giáo bán thời gian tại khu dân cư. Em đi bộ đến trường mẫu giáo cùng bố mẹ và bà ngoại, những người luôn vui vẻ khi thấy lối đi dành cho xe lăn dẫn vào trường. Đường dốc này giúp việc tiếp cận tòa nhà dễ dàng hơn nhiều khi họ đẩy xe nôi của em gái Isabella, và với Isabella, cô bé tự tin hơn khi đi lên dốc so với đi cầu thang.
Các giáo viên của Isabella áp dụng UDL trong toàn bộ chương trình mẫu giáo. Sau khi trao đổi với gia đình em, các giáo viên đã thực hiện một số thay đổi trong lớp học để đảm bảo rằng Isabella có thể tham gia cùng các bạn trong mọi hoạt động. Do khuyết tật của mình, Isabella không phải lúc nào cũng được những người ngoài gia đình hiểu rõ và em sử dụng các thiết bị giao tiếp tăng cường và thay thế, còn gọi là AAC, để giao tiếp. Em cũng gặp chút thử thách trong việc chờ đợi đến lượt và ngồi yên trong các hoạt động nhóm. Tuy nhiên, Isabella rất thích ca hát, yêu mến các nàng công chúa, và vô cùng háo hức được kết bạn mới, em nóng lòng muốn đến trường!
Các giáo viên của em bắt đầu bằng việc xem xét lại các hoạt động trong giờ sinh hoạt nhóm. Thông thường, các bạn nhỏ sẽ ngồi trên một chiếc thảm màu tím, cùng nhau hát bài “chào buổi sáng” trong đó mỗi bạn được gọi tên và chào hỏi riêng, sau đó trò chuyện về thời tiết. Các giáo viên đặt ra những ô vuông thảm nhỏ để chỉ cho trẻ em chính xác vị trí chúng cần ngồi và giữ cơ thể. Điều này giúp mọi người hiểu rõ những kỳ vọng và duy trì khoảng cách phù hợp với các bạn cùng trang lứa.
Họ biết rằng Isabella có nhu cầu hỗ trợ về giao tiếp và đôi khi dùng hình ảnh trực quan khi người khác không thể hiểu cô bé. Các cô đã chuẩn bị tranh ảnh cho một số phần của bài hát và ép ảnh của từng bạn dán vào que kem để các bạn giơ lên khi đến lượt mình được chào. Điều này giúp mọi người tham gia, ngay cả những trẻ không thoải mái khi hát, những trẻ nói các ngôn ngữ khác tiếng Anh và những trẻ như Isabella có thể không nói hoặc hát được tất cả các từ.
Khi cả lớp cùng nhau nói về thời tiết, mỗi ngày sẽ có một bạn đóng vai “phóng viên thời tiết”. Các cô giáo ép ảnh các loại thời tiết khác nhau và cho các bạn lựa chọn làm việc này một mình hoặc cùng bạn. Thay vì chỉ dùng lời nói để diễn tả thời tiết bên ngoài hôm đó, các bạn có thể chỉ vào hình ảnh mưa, tuyết, mây, v.v., hoặc thực hiện nhiệm vụ này cùng với một người bạn.
Bằng cách sử dụng UDL để lên kế hoạch cho các hoạt động trong giờ sinh hoạt nhóm, mọi người trong lớp đều có thể tích cực tham gia độc lập hơn! Các giáo viên nhận thấy rằng trẻ dễ dàng tham gia hơn khi ngồi trên các ô vuông thảm thay vì trên tấm thảm lớn và dành ít thời gian hơn để chạm vào bạn bè. Tất cả các bạn đều thích thú khi được giơ ảnh của mình lên khi được gọi tên, và điều này cũng giúp Isabella học được tên của tất cả các bạn.
Hoạt động dự báo thời tiết cũng rất thành công. Nhiều bạn chọn làm việc này cùng bạn và sử dụng các hình ảnh đã ép để thông báo về trời nắng hay mây mưa với các bạn khác. Các cô giáo rất vui khi thấy các bạn tương tác với nhau nhiều hơn, và Isabella cũng học hỏi và tham gia cùng với tất cả mọi người.
UDL cũng hiệu quả trong giờ nghỉ! Khi các cô giáo nhận thấy Isabella và một vài bạn khác thường đi lang thang quanh sân chơi hoặc đứng rất gần các cô, quan sát các bạn khác chơi thay vì tham gia cùng, họ đã lên kế hoạch. Dựa trên nguyên tắc UDL, họ nhận ra rằng Isabella không thể tự mình leo lên các cấu trúc chơi và cũng không thể tự đạp xe ba bánh của lớp. Đây là những rào cản đối với cô bé! Cuối cùng, em thường chỉ chơi một mình bằng cách đổ cát ra khỏi xô và quan sát các bạn khác chơi.
Các cô giáo quyết định loại bỏ các rào cản và thêm nhiều hoạt động cho tất cả các bạn. Vì vậy, họ thêm một vài quả bóng lớn, mềm để các bạn ném và bắt, và một chiếc rổ bóng rổ nhỏ. Để giúp tất cả các bạn tiếp cận cấu trúc chơi dễ dàng hơn, họ đặt một tấm thảm tập yoga cũ lên một chiếc thùng lớn để tạo thành một bậc thang giúp các bạn leo lên. Mặc dù Isabella có vẻ thích chơi ở hộp cát, nhưng các cô nghĩ đến việc thêm nhiều đồ chơi hơn để giúp em chơi theo những cách mới.
Họ nhớ rằng bố mẹ Isabella đã kể rằng em rất thích công chúa, vì vậy họ đã chuẩn bị một vài búp bê và khuôn hình công chúa để làm lâu đài cát và thêm chúng vào hộp cát. Họ thêm một chiếc xe ba bánh không có bàn đạp để tất cả các bạn đều có thể chơi, bất kể khả năng đạp xe của các em. Cuối cùng, họ chụp ảnh tất cả các hoạt động ở sân chơi và tạo một bảng lựa chọn bằng hình ảnh để giúp Isabella và các bạn khác chọn những gì họ muốn làm ở ngoài trời.
Vậy, bạn sử dụng UDL như thế nào để cải thiện các hoạt động và môi trường của chương trình? Thực hiện các bước nhỏ và xem xét cách UDL có thể loại bỏ các rào cản đối với một số trẻ. Bắt đầu với thói quen hoặc hoạt động như giáo viên của Isabella đã làm. Hãy nhớ rằng, bạn có thể có một hoặc hai trẻ trong tâm trí khi nghĩ về cách thêm UDL, nhưng cách tiếp cận này mang lại lợi ích cho trẻ!
Bây giờ, hãy nghĩ về chương trình của bạn và một hoạt động hoặc thói quen nào đó có thể trở nên hòa nhập hơn với UDL… bạn có thể cung cấp những cách khác nhau nào để trẻ tham gia, thể hiện những gì mình đã học, hoặc hiểu những điều cụ thể? Bạn có thể thêm hình ảnh trực quan, giống như các cô giáo của Isabella đã làm với bảng lựa chọn của họ không? Hoặc, điều chỉnh cách trẻ có thể phản hồi, chẳng hạn như sử dụng xe ba bánh có và không có bàn đạp? Hoặc, cung cấp các lựa chọn để báo cáo về thời tiết mà không cần dùng lời nói? Có lẽ bạn đang nghĩ đến những cách khác nhau để trẻ em có thể tiếp cận mọi thứ, ví dụ như tạo thêm một lối leo mới trên cấu trúc trò chơi. Việc đưa những điều trẻ em yêu thích vào cũng là một cách dễ dàng khác để khuyến khích sự tham gia. Ví dụ như các cô giáo của Isabella đã thêm những hình công chúa để giúp em chơi ở hộp cát theo một cách mới.
Thiết kế đa năng cho học tập là tạo ra các môi trường và hoạt động dễ tiếp cận, hòa nhập và thu hút mọi người. Cách tiếp cận chủ động này giúp đảm bảo mọi trẻ đều có thể tham gia theo những cách có ý nghĩa vào mọi thời điểm trong ngày.
Bạn có thể sử dụng UDL thế nào trong chương trình của mình?